Wentylatory dachowe - rodzaje i zastosowanie

Rodzaje wentylatorów dachowych

Choć na rynku można znaleźć wiele najróżniejszych modeli wentylatorów dachowych, ich podział jest stosunkowo prosty. Czynnikami dywersyfikującymi są tutaj budowa i kierunek wyrzutu powietrza. Biorąc to pod uwagę, można wyróżnić następujące typy tych urządzeń:

Ze względu na budowę

Patrząc tylko na budowę, wentylatory dachowe najczęściej dzieli się na dwa rodzaje:

Wentylatory osiowe

Cechą charakterystyczną takiego wentylatora jest zwarta budowa - zarówno wirniki, jak i napędzający je silnik znajdują się w jednej osi i są zamknięte w tej samej obudowie. Sprawia to, że oba te elementy mają bezpośredni kontakt z usuwanym powietrzem. W wyniku tego przeznaczone są do pracy w warunkach dość niskiego ciśnienia i temperatury (zwykle do 50°C). Ponadto wentylator osiowy nie powinien pracować w strumieniu gazów o dużej zawartości pyłów - wysokie zapylenie grozi m.in. zatarciem silnika. Trzeba też pamiętać, że wentylatory tego typu mogą pracować dość głośno. Problem ten można rozwiązać, łącząc je z dedykowanym tłumikiem akustycznym.

Wentylatory promieniowe

Wentylator promieniowy (nazywany też odśrodkowym) odprowadza powietrze pod kątem 90° względem łopatek wirnika. Pozwala to nie tylko zmniejszyć poziom hałasu, ale też zwiększyć ciśnienie oraz przepływ przetłaczania powietrza. Stosuje się je więc w instalacjach wyciągowych, które muszą działać szybciej i efektywniej (np. odciągi spalin samochodowych w garażach, wentylacje w mieszalniach farb czy wyciągi kuchenne). Dzięki temu, że silnik nie znajduje się bezpośrednio w kanale wentylacyjnym, nadają się także do wentylacji pomieszczeń o wyższym stopniu zanieczyszczenia powietrza pyłami i mogą pracować z gazami o wyższej temperaturze.

Ze względu na kierunek wyrzutu powietrza

Jeśli chodzi o kierunek wyrzutu, czyli sposób, w jaki usuwane powietrze trafia na zewnątrz, również spotykamy dwie opcje:

Wentylatory z pionowym wyrzutem powietrza

Wentylator dachowy wywiewny z pionowym wyrzutem powietrza jest dedykowany instalacjom usuwającym powietrze zawierające np. opary rozpuszczalników oraz inne zanieczyszczenia, które powinny być wyrzucane wysoko nad dachy budynków. Takie rozwiązanie minimalizuje ryzyko, że odprowadzone zanieczyszczenia dostaną się do punktów czerpania świeżego powietrza. Zależnie od mocy i rodzaju usuwanych substancji, wentylatory tego typu mogą wyrzucać powietrze nawet na kilkanaście metrów. Ze względu na konieczność sprężenia usuwanych gazów, wentylatory z wyrzutem pionowym mają budowę promieniową.

Wentylatory z poziomym wyrzutem powietrza

Wentylatory z wyrzutem poziomym stworzono z myślą o wyciągach o bardzo niskim stopniu zanieczyszczenia powietrza. Strumień jest tutaj rozprowadzany na płasko, praktycznie tuż nad powierzchnią dachu. Nie potrzeba tutaj zatem ani dużej prędkości, ani ciśnienia usuwanego powietrza - przeważają tutaj więc wentylatory osiowe. Cechą charakterystyczną tego typu wentylatorów są różnego rodzaju pokrywy (poziome przykrycia, kopuły itp.), których zadaniem jest rozpraszanie wydmuchiwanego powietrza na boki.

Zastosowanie wentylatorów dachowych

Jak już wspomniano, wentylatory dachowe są urządzeniami dedykowanymi wentylacjom hybrydowym i mechanicznym (wywiewnym lub nawiewno-wywiewnym). Montuje się je na wylotach kanałów wentylacyjnych lub bezpośrednio w dachu w przypadku wentylacji wyciągowej poddasza. Na rynku dostępna jest cała gama najróżniejszych wentylatorów dachowych - trafimy zarówno na te przeznaczone do niewielkich domków jednorodzinnych i biur, jak i te do dużych hal produkcyjnych. Stworzono nawet wentylatory do zadań specjalnych, np. oddymiające i antywybuchowe. Zależnie od warunków, do jakich są przeznaczone, mogą być wykonane z tworzywa sztucznego lub galwanizowanej blachy stalowej.

Jak każdy inny wentylator, służą do wymuszania ruchu powietrza w danym kierunku z zachowaniem konkretnej wydajności. Są zatem sprężarkami, ponieważ zwiększają przy tym energię kinetyczną transportowanego powietrza. Dachowe wentylatory wyposażone są w napędzane elektrycznie silniki - na ogół działają na prąd zmienny, ale spotkać można także modele na prąd stały, np. wentylatory dachowe systemu Fjord.

Wentylatory dachowe są zatem wszechstronnymi urządzeniami, które można wykorzystać właściwie do każdego typu budynku - wystarczy tylko odpowiednio dobrać ich parametry do potrzeb konkretnego systemu wentylacji i warunków, jakie musi on spełniać w danym budynku.

Jak dobrać odpowiedni wentylator dachowy?

Wentylatory dachowe cechuje szereg parametrów, które należy brać pod uwagę przy ich wyborze - w różnych instalacjach wentylacyjnych potrzebne będą wentylatory przystosowane do konkretnych warunków panujących w danym budynku/pomieszczeniu.

Najważniejsze parametry, na które trzeba zwrócić uwagę to bez wątpienia:

• Wydajność
• Spręż dyspozycyjny (czyli maksymalne opory instalacyjne, jakie jest w stanie pokonać wentylator, by usunąć wymaganą ilość powietrza)
• Materiał, z jakiego wykonano wirniki i obudowę
• Szczelność wodna obudowy
• Metoda wyrzutu powietrza
• Sposób zasilania
• Maksymalna temperatura pracy
• Natężenie generowanego hałasu

W wyborze odpowiedniego wentylatora warto też wspomagać się przepisami i normami. Przykładowo w treści Polskiej Normy PN-83/B-03430 Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej można znaleźć wymagane prawnie wielkości strumieni powietrza usuwanych z poszczególnych pomieszczeń. Na podstawie ich sumarycznych wartości można określić potrzebną wydajność wentylatora lub wentylatorów, zależnie od budowy systemu wentylacyjnego.

Wentylatory dachowe - podsumowanie

Wentylatory dachowe to urządzenia przeznaczone do zastosowania w instalacjach wyciągowych. Ich podstawową rolą jest zapewnienie ciągu w przewodach wentylacyjnych, a tym samym usuwanie zużytego powietrza i zanieczyszczeń gazowych z wnętrz budynków (całych lub ich fragmentów) lub pojedynczych pomieszczeń. Przeznaczone są do systemów wentylacji hybrydowej oraz mechanicznej wywiewnej lub nawiewno-wywiewnej. Obecnie dostępne jest przynajmniej kilka typów tych urządzeń, różniących się budową i sposobem wydmuchiwania powietrza (tj. z wyrzutem poziomym i pionowym). Dobierając odpowiedni wentylator dachowy, należy kierować się kilkoma ważnymi parametrami. Aby mieć pewność, że urządzenia te będą działać sprawnie i pracować bezawaryjnie, najlepiej wykorzystywać modele wytwarzane przez renomowanych producentów.